ชะพลู พืชพื้นบ้าน นิยมรับประทานใบชะพลูเป็นอาหาร ลักษณะของต้นชะพลู คุณค่าทางโภชนาการของชะพลู สรรพคุณช่วยขับลม ลดน้ำตาลในเลือด แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ โทษของชะพลู
ชะพลู ( Wildbetal Leafbush ) ชื่อวิทยาศาสตร์ของชะพูล คือ Piper sarmentosum Roxb. สมุนไพร พืชล้มลุก สรรพคุณของชะพลู แก้ท้องอืด แก้ท้องเฟ้อ ช่วยขับลม บำรุงกระดูกและฟัน บำรุงสายตา ลดความดันโลหิต ลดน้ำตาลในเลือด บรรเทาอาหารปวดเมื่อย มีสารต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันมะเร็ง ช่วยเจริญอาหาร แก้ไอ และขับเสมหะ ลักษณะเด่นของชะพลู คือ มีกลิ่นหอม นิยมนำมาประกอบอาหาร เราจะพบบ่อย โดยนำใบชะพลูมาทำเป็น เครื่องเคียง ทานกับแหนมคลุก หรือน้ำพริก
ต้นชะพลู มีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Piper sarmentosum Roxb. ชื่ออื่นๆของชะพลู เช่น ปูนก ปูลิง ช้าพลู นมวา ผักอีเลิศ ชื่อเรียกของชะพลูก็จะแตกต่างกันออกไปตามแต่ละท้องถิ่น ต้นชะพลู มักมีการจำสับสนกับพลูทั้งที่เป็นคนละชนิดกัน ซึ่งใบจะรสไม่จัดเท่ากับพลูและยังมีขนาดเล็กกว่า สำหรับสรรพคุณของชะพลูที่สำคัญนั้นก็ได้แก่ ช่วยบำรุงธาตุ ขับลม แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ และช่วยในการขับเสมหะ เป็นต้น
คุณค่าทางโภชนาการของชะพลู
นักโภชนาการได้ศึกษา ประโยชน์ทางโภชนาการของชะพลู พบว่า ในชะพลู 100 กรัม จะมี โปรตีน 5.4 กรัม ไขมัน 2.5 กรัม คาร์โบไฮเดรต 14.2 กรัม แคลเซียม 298 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 30 มิลลิกรัม ธาตุเหล็ก 4.6 กรัม วิตามินบี1 0.09 กรัม วิตามินบี2 0.2 กรัม ไนอาซีน 3.4 กรัม วิตามินซี 22 กรัม เบต้าแคโรทีน 414 ไมโครกรัม ใยอาหาร 6.9 กรัม
ลักษณะของต้นชะพลู
ต้นชะพลู เป็นพืชล้มลุกมีขนาดเล็ก เป็นเถาเลื้อยรวมกัน ใบชะพลูมีสีเขียวสดเป็นมัน ปลายใบชะพลูแหลม คล้ายรูปหัวใจ มีกลิ่นฉุน รสเผ็ดเล็กน้อย ดอกชะพลูมีสีขาว ขนาดเล็ก ออกเป็นช่อรูปทรงกระบอกยาว
สรรพคุณของชะพลู
เราพบว่าชะพลูสามารถนำมาใช้ประโยชน์ ทุกส่วน รายละเอียด ดังนี้
- ดอกของชะพลู นำมาอบแห้ง ช่วยขับลมในลำไส้
- รากของชะพลู ช่วยขับเสมหะ ขับลมในลำไส้
- ลำต้นของชะพลู สามารถใช้ขับเสมหะได้
- ใบชะพลู จะมีรสเผ็ดร้อน นำมารับประทาน ทำให้เจริญอาหาร ขับเสมหะ ลดน้ำตาลในเลือด ใช้รักษาโรคเบาหวาน มีสารต้านอนุมูลอิสระ ใช้ป้องกันโรคมะเร็ง แก้ขัดเบา บำรุงธาตุ บำรุงเลือด ลดความดันโลหิต บำรุงกระดูก บำรุงสายตา ช่วยแก้ท้องอืด
ประโยชน์ของชะพลู
ใบชะพลูมีสารบีตา-แคโรทีนสูงมาก ใบนำมารับประทานกับเมี่ยงคำ นำมาแกงใส่กะทิ ข้าวยำ ห่อหมก หรือเป็นผักจิ้มน้ำพริก ทางภาคใต้ใส่ในแกงกะทิหอยขม แกงคั่วปูในจังหวัดจันทบุรีใส่ในแกงป่าปลาในใบมีออกซาเลทสูง จึงไม่ควรรับประทานมากเป็นประจำ
ชะพลูเป็นพืชที่มีสรรพคุณทางยา ดอกทำให้เสมหะแห้ง ช่วยขับลมในลำไส้ รากขับเสมหะให้ออกมาทางระบบขับถ่าย ขับลมในลำไส้ ทำให้เสมหะแห้ง ต้นขับเสมหะในทรวงอก ใบมีรสเผ็ดร้อน ทำให้เจริญอาหาร ขับเสมหะ ใบ ต้น และดอกใช้ขับเสมหะ รากใช้ขับลม น้ำต้มทั้งต้นช่วยลดน้ำตาลในเลือดของกระต่ายที่เป็นเบาหวานได้
ข้อควรระวังในการบริโภคชะพลู
หากรับประทานในปริมาณมากหรือติดต่อกันเป็นเวลานาน แคลเซียมที่มีอยู่ในใบชะพลูจะเปลี่ยนเป็นแคลเซียมออกซาเลต (Oxalate) ซึ่งสารชนิดนี้เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนิ่วในไตได้ ดังนั้นคุณจึงควรดื่มน้ำตามมาก ๆ เพื่อให้สารออกซาเลตเจือจางลง
ชะพลูเป็นผักสมุนไพร ที่ใช้บริโภค ช่วยขับลมได้ดี เราได้รวมสมุนไพรอื่นๆที่ช่วยขับลมได้ มีดังนี้
 ชะมวง |
 ส้มแขก |
 ว่านชักมดลูก |
 มะนาว |
 กระชาย |
 สะเดา |
 ชมจันทร์ |
 ว่านมหาหงส์ |
