Tag: การป้องกันหลอดเลือดขอด

เส้นเลือดขอดเกิดจากเส้นเลือดดำโป่งพอง เรียก หลอดเลือดขอด หลอดเลือดดำขอด หลอดเลือดขาขอด หลอดเลือดขอดที่ขา อาการเส้นเลือดดำพองและเห็นชัด ปรกติเลือดจะคั่งบริเวณขา

โรคเส้นเลือดขอด เกิดจากเส้นเลือดดำโป่งพอง เรียกได้หลายโรค เช่น เส้นเลือดขอด หลอดเลือดขอด หลอดเลือดดำขอด หลอดเลือดขาขอด หรือ หลอดเลือดขอดที่ขา ซึ่งทำให้เกิดเลือดคั่งในหลอดเลือด โดยปรกติเลือดจะคั่ง บริเวณ ทวารหนัก ผนังหลอดอาหาร อัณฑะ และขา บริเวณที่มีเส้นเลือดขอดจะมีสีดำคล้ำหรือบางทีเป็นสีม่วงอ่อนๆ ทั้งเส้นเลือดขอด และเส้นเลือดฝอย การเกิดเส้นเลือดขอด ไม่ได้สร้างปัญหาทางสุขภาพต่อผู้เป็นโรค  แต่ทำให้เกิดความรำคาญ และเสียบุคลิกภาพ

โรคเส้นเลือดขอด ภาษาอังกฤษ เรียก varicose vein ไม่ใช่โรคติดต่อ เกิดจากเส้นเลือดดำโป่งพอง โรคนี้เรียกได้หลายโรค เช่น เส้นเลือดขอด หลอดเลือดขอด หลอดเลือดดำขอด หลอดเลือดขาขอด หรือ หลอดเลือดขอดที่ขา ซึ่งทำให้เกิดเลือดคั่งในหลอดเลือด โดยปรกติเลือดจะคั่ง บริเวณ ทวารหนัก ผนังหลอดอาหาร อัณฑะ และขา บริเวณที่มีเส้นเลือดขอดจะมีสีดำคล้ำหรือบางทีเป็นสีม่วงอ่อนๆ ทั้งเส้นเลือดขอด และเส้นเลือดฝอย การเกิดเส้นเลือดขอด ไม่ได้สร้างปัญหาทางสุขภาพต่อผู้เป็นโรค  แต่ทำให้เกิดความรำคาญ และเสียบุคลิกภาพ

เส้นเลือดขอด เป็นโรคที่พบได้บ่อย โดยเป็น โรคของผู้ใหญ่ และยิ่งอายุสูงขึ้นก็จะมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้มากขึ้น สามารถพบได้ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย แต่จะพบได้ในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายประมาณ 3 เท่า โดยทั่วไปพบโรคนี้ได้ในผู้หญิงประมาณ 25-33% และในผู้ชายพบได้ประมาณ 10-20% และยังมีรายงานว่า พบโรคนี้ได้สูงถึง 72% ในผู้หญิงที่อายุ 60-69 ปี แต่จะพบได้เพียง 1% ในผู้ชายที่มีอายุ 20-29 ปี นอกจากจะขึ้นอยู่กับอายุและเพศแล้วยังพบโรคนี้ในคนตะวันตกได้สูงกว่าในคนเอเชีย และมักพบว่ามีพ่อแม่พี่น้องในครอบครัวเป็นโรคนี้ร่วมด้วย

สาเหตุของการเกิดเส้นเลือดขอด

เกิดจากการอ่อนแรงของลิ้นที่เส้นเลือดดำ หรือผนังหลอดเลือดดำอักเสบ ทำให้เลือดกองอยู่ที่หลอดเลือดดำ ส่วนมากเกิดกับสตรีวัยเจริญพันธุ์ แต่สาเหตุทางกายภาพ คือ ความผิดปกติของลิ้นเล็ก ๆ ภายในหลอดเลือดดำ ที่ไม่สามารถปิดกั้นการไหลย้อนกลับของเลือดได้ ทำให้เลือดไหลย้อนลงมาคั่งอยู่ในหลอดเลือดดำส่วนปลาย โดยเฉพาะส่วนที่อยู่ใกล้ผิวหนัง ทำให้เห็นเป็นหลอดเลือดที่โป่งพอง สีคล้ำ ๆ

ปัจจัยที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอด

เราสามารถแยกเป็นข้อๆรายละเอียด ดังนี้

1. พันธุ์กรรม ในผู้ป่วยบางรายพบว่า ในครอบครัวเดียวกันมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้
2. อายุ ซึ่งในคนที่อายุมากขึ้นสามารถพบได้ง่ายกว่าคนอายุน้อย
3. การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนร่างกาย
4. ความอ้วน
5. นั้งหรือยืน นานเกินไป
6. ตากแดดนานเกินไป
7. การตั้งครรถ์
8. การเป็นตะคริว
9. การบวมของเท้า

การรักษาโรคเส้นเลือดขอด

สำหรับ การรักษาเส้นเลือดขอด มีจุดประสงค์เพื่อบรรเทาอาการ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน เพื่อความสวยงาม (ทำให้ดูดีขึ้น) และเพื่อ ป้องกันไม่ให้เกิดเส้นเลือดขอด มากขึ้น ซึ่งการจะรักษาด้วยวิธีใดนั้นก็ขึ้นอยู่กับลักษณะของเส้นเลือดขอด ดุลยพินิจของแพทย์ และความต้องการของผู้ป่วย

• การรักษาเส้นเลือดขอดแบบไม่ต้องผ่าตัด (Conservative treatment) เป็นการเฝ้าระวังอาการและป้องกันไม่ให้อาการเป็นมากขึ้น การรักษาด้วยวิธีนี้จะเหมาะกับผู้ป่วยที่มีเส้นเลือดขอดขนาดเล็กมากหรือเป็นเส้นเลือดฝอยที่ขาขนาดเล็ก ๆ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 มิลลิเมตร หรือน้อยกว่า โดยการใส่ถุงน่องสำหรับเส้นเลือดขอด (Compression stocking) ตลอดเวลาที่ทำงานหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ยืน เดิน นั่ง ยกเว้นในขณะนอนที่ไม่ต้องใส่ (ถุงน่องนี้จะมีคุณสมบัติพิเศษที่แตกต่างจากถุงน่องทั่วไป คือ จะมีความดันที่บริเวณข้อเท้าประมาณ 20-25 มม.ปรอท ส่วนที่น่องและใต้เข่าจะมีความดันน้อยลงมาตามลำดับ จึงช่วยทำให้เลือดที่อยู่บริเวณขาไหลเวียนได้ดีขึ้น) และในขณะที่นอนให้ยกปลายเท้าให้สูงกว่าระดับหน้าอกประมาณ 30 องศาด้วย (อาจใช้หมอนหรือผ้าหนุนปลายเท้าให้สูงขึ้นก็ได้) เพื่อช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและช่วยให้เลือดไหลกลับสู่หัวใจได้ดีขึ้น
• การฉีดยาเข้าเส้นเลือดดำที่ขอดเพื่อให้เส้นเลือดตีบตัน (Sclerotherapy) สามารถรักษาได้ทั้งเส้นเลือดขอดและเส้นเลือดฝอยที่ขา โดยจะเป็นการฉีดยา (ซึ่งเป็นสารเคมีที่มีคุณสมบัติในการทำลายผนัง (Endothelium) ของเส้นเลือดขอด) เข้าไปในเส้นเลือดดำที่ขอดเพื่อทำให้ผนังเส้นเลือดบวมและติดกันจนเลือดไม่สามารถไหลผ่านไปได้และเกิดการแข็งตัวจนตีบตันในที่สุด เพียง 2-3 สัปดาห์เส้นเลือดขอดที่โป่งพองก็จะยุบและจางหายไป
• การผ่าตัดเอาเส้นเลือดขอดออก (Varicose vein stripping) เป็นวิธีการผ่าตัดแบบดั้งเดิมและยังคงเป็นการรักษามาตรฐานในผู้ป่วยเส้นเลือดขอด โดยจะเป็นการผ่าตัดดึงเอาเส้นเลือดที่ขอดออกไปตลอดทั้งเส้นเพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำอีก วิธีนี้จะเหมาะสำหรับการรักษาเส้นเลือดขอดที่มีขนาดใหญ่และมีขนาดยาวมาก ๆ
• การรักษาเส้นเลือดขอดด้วยเลเซอร์ เป็นการรักษาด้วยเครื่องเลเซอร์ที่มีความยาวคลื่น 1,064 นาโนเมตร (Nd:YAG laser) ซึ่งเป็นวิธีการรักษาที่กำลังได้รับความนิยมในปัจจุบัน เนื่องจากเป็นการรักษาที่ไม่ทำให้เกิดบาดแผลและไม่มีแผลเป็น สามารถรักษาเส้นเลือดขอดได้อย่างปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และรวดเร็ว เหมาะสำหรับเส้นเลือดขอดที่มีขนาดเล็กกว่า 3 มิลลิเมตร และผู้ป่วยที่กลัวการฉีดยาหรือการผ่าตัด (ส่วนผู้ที่เป็นเส้นเลือดฝอยที่บริเวณใบหน้าและขาก็สามารถใช้เลเซอร์รักษาได้ด้วยเช่นกัน แต่เส้นเลือดฝอยควรมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2 มิลลิเมตร เพราะหากมีขนาดใหญ่กว่าการรักษาด้วยเลเซอร์จะไม่ได้ผลหรือกลับมาเป็นซ้ำได้ในเวลาอันรวดเร็ว) โดยแสงเลเซอร์จะมีความยาวคลื่นจำเพาะที่สามารถยิงผ่านผิวหนังชั้นบนลงไปในบริเวณที่เป็นเส้นเลือดขอดได้อย่างแม่นยำ ซึ่งเซลล์เม็ดเลือดแดงได้รับความร้อนจากเลเซอร์จะไปทำลายผนังเส้นเลือดให้ย่อยสลายและหายไป แต่ในระหว่างการยิงเลเซอร์นั้นผิวหนังจะเกิดความร้อน ซึ่งบรรเทาด้วยระบบทำความเย็นของหัวยิงเลเซอ

การป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอดสามารถทำได้โดย 

1. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
2. ไม่นั่งไขว่ห้างนานเกินไป
3. ไม่นั่งหรือยืนนานเกินไป
4. ไม่ใส่รองเท้าส้นสูงนานเกินไป
5. ลดการรับประทานอาหารเค็ม
6. รับประทานที่มีประโยชน์

สมุนไพรช่วยบำรุงเลือด การใช้สมุนไพรที่มีแคลเซียม และธาตุเหล็กสูง จะช่วยบำรุงเลือด ลดการเกิดโรคเกี่ยวข้องกับเลือดได้ เราได้รวบรวมสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำรุงโลหิต มาเสนอ ดังนี้

ยางนา	ถั่วเขียว
หญ้าปักกิ่ง	อะโวคาโด
สมอไทย	ตรีผลา